Trong kỳ họp thứ Tư Quốc hội khoá XIII, Quốc hội đã thống nhất thông qua Nghị quyết về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với các chức danh do Quốc Hội và Hội đồng nhân dân bầu, Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 01/02/2013. Tại kỳ họp thứ Tư HĐND tỉnh Cà Mau khoá VIII, một trong những phương hướng, nhiệm vụ được HĐND tỉnh đặt ra trong năm 2013 là triển khai thực hiện có hiệu quả nghị quyết này.

 

Theo đó, những chức danh lãnh đạo như Chủ tịch nước, Phó chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội, Phó chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng dân tộc, Chủ nhiệm Ủy ban của Quốc hội, các thành viên khác của Ủy ban thường vụ Quốc hội, Thủ tướng, Phó thủ tướng, Bộ trưởng, các thành viên khác của Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tổng kiểm toán nhà nước... đều thuộc diện Quốc hội lấy phiếu tín nhiệm. 

Hội đồng nhân dân sẽ lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với những người giữ các chức vụ như Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Phó chủ tịch Hội đồng nhân dân, Uỷ viên Thường trực Hội đồng nhân dân, Trưởng Ban của Hội đồng nhân dân; Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Phó chủ tịch Ủy ban nhân dân, các thành viên khác của Uỷ ban nhân dân.

Theo nghị quyết, lấy phiếu tín nhiệm là việc Quốc hội, Hội đồng nhân dân thăm dò mức độ tín nhiệm đối với người giữ chức vụ để làm cơ sở cho việc xem xét đánh giá, bố trí, sử dụng cán bộ của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền. 

Bỏ phiếu tín nhiệm là việc Quốc hội, Hội đồng nhân dân thể hiện sự tín nhiệm hoặc không tín nhiệm đối với người giữ chức vụ đó để làm cơ sở cho việc miễn nhiệm, bãi nhiệm hoặc phê chuẩn việc miễn nhiệm, cách chức người không được Quốc hội, Hội đồng nhân dân tín nhiệm.

Về mức độ tín nhiệm, Nghị quyết quy định 3 mức là “tín nhiệm cao”, “tín nhiệm”, “tín nhiệm thấp”. Người có quá nửa tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân đánh giá “tín nhiệm thấp” thì có thể xin từ chức. Người có trên 2/3 tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân đánh giá “tín nhiệm thấp” hoặc 2 năm liên tiếp có quá nửa tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân đánh giá “tín nhiệm thấp” thì Ủy ban thường vụ Quốc hội, Thường trực Hội đồng nhân dân trình Quốc hội, Hội đồng nhân dân bỏ phiếu tín nhiệm.

Các trường hợp bỏ phiếu tín nhiệm có thể do Ủy ban thường vụ Quốc hội trình Quốc hội hoặc đề nghị với chức danh do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn, hoặc có kiến nghị bằng văn bản của ít nhất 20% tổng số đại biểu Quốc hội; có kiến nghị của Hội đồng dân tộc hoặc Ủy ban của Quốc hội. Thường trực Hội đồng nhân dân trình Hội đồng nhân dân bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Hội đồng nhân dân bầu khi: Có kiến nghị bằng văn bản của ít nhất một phần ba tổng số đại biểu Hội đồng nhân dân; Có kiến nghị của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp; Người được lấy phiếu tín nhiệm có trên 2/3 tổng số đại biểu Hội đồng nhân dân đánh giá “tín nhiệm thấp”; Người được lấy phiếu tín nhiệm có quá nửa tổng số đại biểu Hội đồng nhân dân đánh giá “tín nhiệm thấp” 2 năm liên tiếp.

Về bỏ phiếu tín nhiệm có 2 mức độ là “tín nhiệm”, “không tín nhiệm”. Người có quá nửa tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân bỏ phiếu “không tín nhiệm” thì cơ quan hoặc người có thẩm quyền đã giới thiệu người đó để Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn có trách nhiệm trình Quốc hội, Hội đồng nhân dân xem xét, quyết định việc miễn nhiệm, bãi nhiệm hoặc phê chuẩn việc miễn nhiệm, cách chức đối với người không được Quốc hội, Hội đồng nhân dân tín nhiệm.

Mục đích của việc này nhằm nâng cao hiệu quả giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân; qua đó giúp cho người được lấy phiếu, bỏ phiếu thấy được trách nhiệm để phấn đấu, rèn luyện và nâng cao hiệu quả công tác.